حتما برای شما هم پیش آمده به پزشکی مراجعه کنید و با سیلی از واژههای تخصصی و اصطلاحهای پزشکی روبهرو بشین. این واژهها برای متخصصان معنای روشنی دارن اما اگر فردی تلاش کند تا با استفاده از اونا خودش رو متخصص جلوه بده تا دیگه نیازی به اثبات ادعاهایش نداشته باشد مرتکب مغلطه شده. بعضیا هم برای مرعوب کردن مخاطبشون، واژههای پیچیده رو پشت سر هم ردیف میکنن در حالی که واقعن چیزی به بحث اضافه نمیشه.
این روش جدلی مغلطه پیچیدهگویی یا مُغلَقگویی نام داره که در واقع استفاده بیمورد از اصطلاحهای تخصصی و گاهی واژههای ساختگی یا به زبان سادهتر قلنبه سلنبه گوییه.
در دنیای سیاست پیچیده حرف زدن رواج دارد. بعضی از چهرههای سیاسی عمدن پیچیدهگویی میکنند تا حرفهایشان عمیق و پرمعنا به نظر برسد. مثلا حسن عباسی، سخنران و سیاستمدار ایرانی که خود را رییس «مرکز بررسیهای دکترینال امنیت بدون مرز» معرفی میکند درباره موقعیت جهانی ایران گفته است: «موقعيت ژئوكالچر ايران در جهان امروز مقوِم جهان ژئوپارادايم دوقطبي خداگرا- بشرگراست. و اگر فرهنگ ايراني شيعي نبود، نظام دوقطبي نوين در جهان شكل نميگرفت. اهميت ژئواستراتژيك ايران در جهان از اين روست كه نه تنها خود يك قطب اين نظام دوقطبي است، بلكه خود، اين نظام را شكل داده است.»
راه مقابله با این مغلطه اینه که به طرف یادآوری کنیم به کار بردن اصطلاحهای تخصصی و پیچیده برای پیش بردن بحث کافی نیست و لازمه که ادعاش رو با شواهد مستدل و منطقی ثابت کند.
فرض کنین به رشته فلسفه علاقهمندین و با گذراندن یکی دو دوره درسی با منطق و مغالطههای منطقی آشنا شدین. حالا دیگه در هر بحثی مغلطه موجود در حرفای طرف مقابل را گوشزد میکنید و در تمام جمعها حرف اول و آخر را میزنید. از این نقش جدید هم خوشحالید و فکر میکنید برگ برنده دستتونه.
اما سوال این است که آیا به صرف دونستن اسامی مغلطهها میتونیم بحث منطقی هم بکنیم؟
اگر صرفا اسامی مغلطهها را به سوی مخاطب پرتاب کنیم، بدون اینکه دلایل معتبر و منطقی برای انتقادمون داشته باشیم، خودمان هم مرتکب مغلطه شدهایم. این اشتباه استدلالی را با عنوان «اینکه مغلطه است» میشناسند.
ادعای مغلطه بودن یک استدلال خودش باید ثابت بشه در حالی که بعضیا تنها با گفتن این که داری مغلطه میکنی کل استدلال طرف مقابل رو رد میکنن. تازه حتی اگر به درستی مغلطهای را که طرف مقابل مرتکب شده تشخیص داده باشیم، بدون توضیح و صرفا با یک اسم نمیتوانیم در بحث برنده شویم.
یادمان باشد دونستن راه و روش درست استدلال منطقی یا دونستن انواع مغلطهها، دلیل نمیشود که استدلالهایمان همیشه معتبر باشند حتی بعضی از فیلسوفان به نام تاریخ هم در دام مغلطه افتاده اند. همه ما در هر جایگاهی که هستیم، باید تک تک ادعاهایمان را به دقت بسنجیم تا در این دام نیفتیم.