در دو بخش قبلی ویدئوهای مردم ناظرند در مورد دسته‌بندی‌ها و انواع فساد صحبت کردیم و الان وقتشه که مختصرن به چند تا از مهمترین دلائل بوجود اومدن فساد در ایران بپردازیم.

قوانین پیچیده و مشکل فهم یکی از این عوامل اصلی است. مثلن ساختارهای بانکی، گمرکی و مالیاتی کشور انقدر پیچ و خم دارن که خیلی از ملت ترجیح می دن یا اصلن خودشونو درگیر اون نکنن یا اگه دست بر قضا زد و گذر پوستشون به دباغخونه افتاد از راههای غیرقانونی و خارج از این سیستم پیچیده‌ی اداری و با پرداخت رشوه و زدوبند، هرچه زودتر به مراد خودشن برسن که خود همین زمینه ساز مفاسد اقتصادیه. یک آدم با سه تا اداره و بینشون یه خط راست هست بعد یع دست میاد و این راهو پیچاپیچ میکنه

تفسیر خودسرانه‌ی قوانین هم مورد دوم هست. شاید خودتون هم دیده باشید که ابهاماتی که در رویه های اداری و استاندارد‌های جاری کارهست ‌می‌تونه امکان هر تفسیر شخصی و اقدام خود سرانه‌ای رو به کارمندان و کارگزاران بده تا از موقعیت خودشون سوءاستفاده بکنن. مورد بعدی نبود نظام تشویق و تنبیه مناسبه که از عوامل بروز فساد اداریه. از یه طرف نبود مزایای کافی و پایین بودن حقوق کارمندان میتونه زمینه ساز قبول پیشنهادهای غیر قانونی باشه و از طرف دیگه كم هزينه بودن فساد هم احتمال ارتكابشو زیادتر میکنه. مثلن برای فرار مالیاتی، سنگین ترین تنبیه، حکم ممنوع الخروجیه که حتمن موافقین در خیلی ازمواقع برای جلوگیری از فرار مالیاتی اصلن کافی نیست.

نبود سیستم نظارت مناسب هم یکی از این موارده. حتمن شما بهتر از من میدونین که یه نظام نظارتی برای هر سازمانی از واجباته و در کنار اون، رسانه های مستقل و آزاد هم میتونن کارآیی این نظام‌های نظارتی رو تقویت کنن. اما این موارد هرچند لازم هستن ولی کافی نیستن چون همونطور که خودتون دیدین در جریان همین اختلاس خیلی مختصر سه هزار میلیارد تومانی، حتا خود ناظران بانک مرکزی، در روند اختلاس دست داشتن. برای همینه که یه قوه‌ی قضایی سالم، مستقل و قاطع هم لازمه که بتونه با بالا بردن هزینه های فساد برای حضرات تبهکار سلامت سیستم نظارتی روتضمین و از اون حمایت کنه.

احساس نابرابری اجتماعی و اقتصادی هم مورد مهم بعدیه که می‌تونه ناشی از نابرابری‌ها و تبعیض‌های اقتصادی، سياسی، قومی، عقیدتی وغیره باشه و به همین دلیل باعث بشه که اعتبار قوانین برای این افراد کم بشه یا از بین بره و همین، زمینه‌ساز کارهای غیر قانونی و فساد شخصی یا گروهی بشه.

مورد آخر که اهمیت زیادی هم داره نبود نظام شایسته‌سالاری هست که میتونه ناشی از فقدان انتخابات آزاد، تقدم اولویت‌های عقیدتی بر شایستگی‌های فردی و همچنین وجود نظام عزل و نصب بدون نظارت مردمی باشه که باعث میشه افراد فاسد و سودجو درمقام‌های مهم اداری قرار بگیرن.

خب! این هم پایان بخش سوم از ویدئوهای مردم ناظرند. امیدواریم که شما رو در قسمت بعدی این ویدئوها هم ببینیم و با هم این سلسله بحث ها رو ادامه بدیم.