مجری: در این برنامه همراه با محسن سازگارا به بررسی کابینه دولت روحانی می پردازیم.جناب سازگارا با تشکر از شما برای حضور در این برنامه نظر شما در خصوص کابینه و مشی دولت روحانی چیست؟
محسن سازگارا: شعاردولت روحانی تدبیر وامید است به این دلیل در برنامه‌هایش هم سعی کرده نشان دهد دولت معتدلیست٬ سخنان او چند دسته قابل تقسیم است؛ یک دسته حرف‌های کلی است که در برنامه همه دولت‌های قبل و بعد انقلاب مطرح شده است.لغت‌هایی که من به آنها لغت‌های سازمان برنامه ای می‌گویم مانند توسعه فرهنگی٬ بهبود معیشت مردم و از این حرف‌ها که بیشتر به درد پر کردن صفحه می‌خورد و اندکی خوشبینانه نوشته شده‌است برای مثال بیمه بیکاری برای همه بیکاران از برنامه های وزارت کار است در حالیکه دولت و صندوق بازنشستگی کارگری کشورچنین توانی ندارد و حتی برای پرداخت مستمری بازنشستگان فعلی مشکل دارد یا پرداخت مقرری به زنان سرپرست خانوار مقداری شعاری به نظر می‌رسد. به نظر من این برنامه درمورد چالش‌های پیش روی این حکومت مانند سیاست خارجی٬ نرخ بالای تورم٬ به چرخش در آوردن چرخ بانک‌ها که چرخ های اقتصاد یک کشور هستند راهکار جدی ندارد. برای نمونه در خصوص سیاست خارجی٬ از بین بردن نگاه امنیتی به ایران و به دست آوردن جایگاه شایسته در دنیا مطرح شده‌است. این در حالی است که نگاه امنیتی به ایران ناشی از فعالیت‌های سپاه قدس در خارج از مرزهای ایران است. دولت کنترلی بر سپاه ندارد و فعالیت های تروریستی که سپاه قدس در عراق و افغانستان و غرب آفریقا و نیجریه انجام می دهد خارج از دست دولت است.
مهمترین چالش ایران در این زمینه تحریم‌هایی است که حول محور برنامه هسته ای ایران تصویب شده‌اند. اما اختیار پروونده هسته‌ای نیز در دست رئیس جمهور نیست. روحانی به دنبال حل مشکل و لغو تحریم‌ها است اما زمانی که وی به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی در راس تیم مذاکره ایران بود٬ توافقهای صورت گرفته در مذاکرات نادیده گرفته می‌شد. پروژه هسته‌ای در دست سپاه و آقای خامنه ای است و رییس جمهور اصلا در جریان جزییات آن نیست .
بنابراین اگرروحانی قصد حل مساله هسته ای ایران را دارد باید شفاف و روشن از خامنه ای بخواهد تا جزییات پروژه هسته ای را اختیارش قرار دهد تا دنیا هم دولت را در حل این مساله جدی بگیرد.
مجری: با توجه به اینکه رهبری ریاست جمهوری روحانی را پذیرفت؛ چقدر دولت او امکان کار دارد؟
سازگارا: امیدوارم خامنه ای دست از ویران کردن کشور بردارد. احمدی نژاد را به ملت تحمیل کرد اوهم برای حفظ دولتش مردم را کشت٬ سرکوب و زندان کرد و در حال حاضر نیز فاجعه خلق کرده است من به جرات می توانم بگویم حتی با احتساب قحطی جنگ جهانی اول در زمان احمد شاه هرگز وضع اقتصاد ایران به این اسفناکی نبوده است .
رهبری خامنه‌ای بر ایران این فجایع را خلق کرده‌است. با شناختی که من از خامنه ای دارم؛ استاد عقب نیشینی‌های تاکتیکی است در این انتخابات نیز به تعبیر من خامنه ای کمی عقب نشسته است و امیدوار است تا بوسیله روحانی بتواند درآمد نفت را دوباره برقرار کند و در عراق٬ افغانستان٬ فلسطی٬ لبنان و سوریه هزینه کند و در داخل هم نیروهایش را حفظ کند. سالی که نکوست از بهارش پیداست خامنه ای در همین ابتدا به نمایندگان مجلس توصیه کرد که به وزرای صالح رای بدهند؛ صالح به این معنا است که چند وزیری که در زمان انتخابات سال ۸۸ به موسوی و کروبی نزدیک بودند از کابینه حذف شوند.
در این یکی دو ماه هیچ نشانه ای دیده نمی شود از این که خامنه ای بخواهد در سیاست خارجی یا داخلی اندکی کوتاه بیاید و فضا را باز کند. در این شرایط چگونه می توان امیدوار بود که دولت روحانی بتواند فرمان ستاد هشت ماده ای که منبع مالی خامنه ای است را تبدیل به سهامی عام کند٬ به مردم واگذار کند و قدرتهای متمرکز سیاسی اقتصادی را بشکند.
مجری: به نظر شما روحانی تا چه میزان می تواند در گشایش فضای سیاسی موثر باشد و نیروهای مدنی چگونه می توانند از این فضا استفاده کنند ؟
سازگارا: اتفاقا یکی از کلیدهای اصلی مسئله همین جامعه مدنی است. رشد جامعه مدنی ایران از طرح های جنبش اصلاحات بود که در بالای قدرت شکاف ایجاد کنند و با استفاده از این دوگانگی جامعه مدنی رشد کند و جامعه ایران از حالت توده ای و استبداد زده به یک جامعه لایه بندی شده تبدیل شود و رشد کند در اینصورت به طور طبیعی پوسته استبداد را بشکند. جامعه ای که ساختار آن دموکراتیک شود دموکراسی را تامین می‌کند. این هدف در جنبش اصلاحات هدف درستی بود و هنوز هم جامعه ما به آن محتاج است اما دیدم که در گذشته عامل اصلی که جلوی این سیر را گرفت خامنه ای بود که با گذاشتن سعید مرتضوی در شعبه ۱۴۱۰ دادگستری٬ مطبوعات اصلاح طلب را تعطیل کرد و سپس با وارد کردن سپاه به فضای سیاسی کشور٬ سازمان امنیت موازی ایجاد کرد و هرچه توان داشت به کار برد تا جلوی پروژه اصلاحات را بگیرد. در جبهه اصلاحات نیز ضعف‌هایی وجود داشت ؛ یکی از از ارکان مهم جامعه مدنی واگذاری اقتصاد به مردم است که متاسفانه دولت خاتمی برنامه موثر و مناسبی در این مورد نداشت .
در چهار سال گذشته یکی از استراتژی‌ها ی جدی حکومت سرکوب جامعه مدنی بوده‌است؛ جنبش دانشجویی ایران در ۶۰-۷۰ سال گذشته هرگز زیر این میزان فشار نبوده است٬ اخراج بیش از هزار دانشجو و ده‌ها استاد از دانشگاه‌ها٬ نصب دوربین برای کنترل دانشجویان٬ به زندان انداختن فعالین جنبش دانشجویی با حبس‌های طولانی مانند ۱۰ سال حبس برای بهاره هدایت٬ حکم مجید توکلی٬ مجید دری یا بازداشت بسیاری دیگر از فعالین دانشجویی که همچنان ادامه دارد با هدف مرعوب کردن دانشجویان و کنترل جنبش دانشجویی بوده‌است. یکی از اهداف جدی جنبش آزادی خواهی ایران بازسازی جامعه مدنی و مقاومت در برابر سرکوب سیستماتیک جنبش دانشجویی، جنبش معلمین، جنبش مطبوعات٬ جنبش کارگری و سازمانهایی مانند کانون وکلا و نظام پزشکی است که در این سالیان ضربه خوردند و غیر قانونی شدند این نهادها باید دوباره بازسازی شوند نهادهای مدنی که بیشتر آن ها در دوره اصلاحات شکل گرفته بودند باید دوباره فعال شوند. البته این نکته را باید یاد آور شد که بسیاری از مسائل در اختیار دولت نیست؛ سرکوب دانشگاه٬ حمله به فعالین مدنی٬ تبلیغات رادیو و تلوزیون و سرکوب جامعه مدنی توسط دستگاه‌های امنیتی انجام میشود.این دستگاهها زیر نظر رهبری فعالیت می کنند. ما به عنوان کسانی که خواهان دموکراسی در ایران هستیم و روحانی که اکنون به دنبال اصلاح شرایط است باید بدانیم که قدرت برتر کشور در عرصه‌های مختلف مردم هستند.
روحانی باید بداند که مردم تنها پشتیبان او هستند و او باید مردم را مطلع سازد که در کشور چه روی می دهد و چالش های پیش روی خود را با آنها در میان گذارد و از این وسوسه که مانند خاتمی با گردن کج هر هفته به دیدار رهبری برود تا او شرمسار شود و مواضعش را تغییر دهد را کنار بگذارد. اگر روحانی به درستی بتواند از مردم استفاده کند؛ می‌توان جامعه مدنی ایران را بازسازی کرد. یکی از پایه های مهم استقرار دموکراسی جامعه مدنی است.
مجری: آقای روحانی سعی کرده‌است که با اضافه کردن افرادی مانند رحمانی فضلی و پورمحمدی به کابینه و حتی انتخاب معاون حقوقی اش از طیف اصولگرا که تنها زن کابینه نیز هست در کنار افرادی مانند نجفی٬ میلی‌منفرد٬ زنگنه و سایرین٬ حمایت اصولگرایان و نهایتا آقای خامنه‌ای را نیز بدست آورد این اقدام آقای روحانی که شما به آن استراتژی گردن کج می‌گوئید تا چه میزان می‌تواند مؤثر باشد؟
سازگارا: من استراتژی گردن کج را در مورد آقای خامنه ای به کار می برم همه می دانند که چالش اصلی پیش روی روحانی٬ خامنه ای است. در این فضا گردن کج کردن و این که به وجدان دیکتاتور متوسل شود تا روزی بدرد آید و دست از شرارت بردارد استراتژی اشتباهی است. زبان قابل فهم برای دیکتاتور ایران و هر دیکتاتور دیگری قدرت است. مردم ما بدرستی نشان دادند که این قدرت را از دل اسلحه و زور و کشت و کشتار مانند سوریه اعمال نمی‌کنند. اما این قدرت سیال مردم وجود دارد. قدرتی که دیکتاتور سعی می‌کند به آنان بقبولاند که ندارند. درنتیجه روحانی باید بداند که تکیه گاه اصلی او قدرت مردم است و باید از این قدرت در مقابله با شخص خامنه ای و باندهای فساد و قدرت که به کشور چنگ انداخته‌اند استفاده کند. سیاستمداری که پرنسیبی برای خود قائل نباشد٬ فردی مانند پورمحمدی به او تحمیل میشود. پذیرش مصطفی پورمحمدی برای پست وزارت دادگستری خطای بزرگی است. روحانی باید ایستادگی می کرد . بر اساس قانون ریس قوه قضائیه باید سه نفر را برای احراز این پست به دولت معرفی کند روحانی باید از میان آن دو فرد دیگر شخصی را انتخاب می‌کرد. درست است که وزیر دادگستری پست مهمی نیست وفقط نامه بره قوه قضائیه به دولت است اما حضور فرد بدنامی مانند مصطفی پور محمدی٬ تمام کابینه را لکه دار می کند. جای پور محمدی در کابینه احمدی نژاد بود. کابینه ای که چند تا قاتل دیگر هم در آن حضور داشتند. روحانی باید دو نکته را مد نظرداشته باشد نخست اینکه باید خط قرمزهایی را برای خودش بگذارد و بگوید از این خط عبور نمی کنم از جمله اینکه با یک فرد بدنام و قاتل همکاری نمی کنم و دوم اینکه باید به جامعه بتواند درست گزارش بدهد درست آنان را به خدمت بگیرد استراتزی اساسی که در این برنامه دولت هم غایب هست. کمک کند که مردم در نهادهای مدنی سازمان یافته شنوند.
مجری: کابینه احمدی نژاد کابینه سرداران بود. از صفار هرندی تا زاهدی همه سردار بودند. اما در مورد این کابینه نظرات متفاوت است روح الله حسینیان از آن ابراز رضایت کرده و گفته کابینه امنیتی است و از طرفی خاتمی و هاشمی تمام از آن حمایت می‌کنند و حتی آقای نجفی و آقای حجتی از وزرای هاشمی و خاتمی نیز در لیست دیده می‌شوند برخی هم آن را لیبرال ترین کابینه اقتصادی ایران می‌دانند. نظر شما در مورد کابینه چیست؟
سازگارا: این شاید تعبیر تندی باشد که گفته شد کابینه شرکت سهامی است. همه جناحهای مختلف قدرت به جز اصلاح طلبان در کابینه سهم دارند.از کارگزاران تا امنیتی‌ها در کابینه حضور دارند. البته تعداد امنیتی‌ها از همه بیشتر است. حسینیان که می گفت ما خودمان یک روز قاتل بودیم و چهره بدنام و آدم کشی است؛ طعنه جالبی زده که در این کابینه همه جز وزیر اطلاعات امنیتی هستند.در مورد این کابینه باید به یک نکته اساسی توجه کرد که سپاه پس از سرکوب جنبش سبز٬ تاج بخش آقای خامنه‌ای شد. تاج بخشها در تاریخ هیچوقت سرنوشت خوبی نداشتند. از طاهر ذوالیمنین تا ابو مسلم خراسانی همه قربانی شدند. تاجدار پس از تثبیت قدرتش بلافاصله تاجبخش را نابود کرده‌است. از سه سال پیش آقای خامنه‌ای تلاش کرد قدرت امنیتی و اقتصادی سپاه را کم کند و بخشهایی را که سپاه دست دراز کرده بود از او گرفته میشود و به ستاد اجرایی فرمان امام و سایر سازمانهایی که زیر نظرخود رهبر واگذار میشود. سازمان بسیج مستضعفین از سپاه جدا شده و نیروی مقاومت بسیج زیر نظر نیرو زمینی تبدیل به سازمان مستقل بسیج شد. و آقای نقدی تلاش می‌کند آن را مثل جوانان صدام یا حزب کمونیست کند که منابع مالی مشخص داشته باشد. این کشمکش پشت پرده سیاست ایران وجود دارد و به بازیهای آقای خامنه ای مربوط است. به همین دلیل کابینه سرداران دیگر وجود ندارد اما سپاه سه وزارتخانه نفت٬ نیرو و راه وشهر سازی را می خواهد زیرا با این وزارتخانه‌ها میلیاردها ریال پروژه دارند. در وزارت نیرو مشکل ندارند زیرا چیت چیان از خودشان است در تبریز در اطلاعات سپاه بود و مدتی هم وزارت اطلاعات بوده و بعد هم در دولت احمدی نژاد ریس تعاونی سپاه بوده‌است. که قسمت پولی سپاه است. بنابراین هیچ انتقادی از او مطرح نیست و رای می‌آورد. چالش اصلی بر سر وزارت نفت است زیرا نفت اصلی ترین منبع درآمد کشور است و آقای زنگنه هر عیبی یا حسنی که دارد سپاهی نیست و مثل رستم قاسمی یا بعضی از وزیرای احمدی نژاد میلیاردها دلار پروژه های کشور را به سازمانهایی که گاهی یک شبه و با صو د هزار تومان سرمایه ثبت شدند صبح آمدند پروژه چند میلیاردی گرفتند و در نتیجه آقای ترکان بدرستی گفته بود که ۴۶ میلیارد دلار در پارس جنوبی هزینه شده‌است اما حتی یکی از این پروژه‌ها به بهره برداری نرسیده‌است. در مورد وزارت راه و شهرسازی نیز که اخوندی معرفی شده‌است سپاه مخالف است. او باجناق آقای ناطق نوری است اما با توجه به حمله هایی که در مجلس به او میشود شاید حرمت آقای ناطق را هم نگه نداراند و به ایشا ن هم رای ندهند.
اما برای خامنه‌ای چند وزارتخانه دیگر مهم است. در مورد وزارت ارشاد گزینه مورد نظر روحانی مسجدجامعی بود ولی کوتاه آمد و جنتی را معرفی کرد که فرد امنیتی است. وزارت علوم نیز برای خامنه‌ای مهم است چون دانشگاه موتور محرک بخشهای دیگر جامعه و جنبشهای اجتماعی ایران است. درمورد آموزش پرورش حساسیت زیادی ندارد اما با شخص نجفی مشکل دارد. به این دلیل وضعیت رای اعتماد مجلس به او مشخص نیست. اما مهمترین وزارتخانه برای خامنه‌ای وزارت اطلاعات است. وزارت اطلاعات ابزار دست خامنه ای است. خامنه ای درپی تعدیل قدرت سپاه است. و چاره ای جز برقراری توازن سپاه با ارتش ندارد و به این دلیل به وزارت علوی رضایت داده‌است در حالی که به دلیل نزدیکی او به رفسنجانی در انتخابات مجلس٬ شورای نگهبان به اشاره خامنه ای صلاحیتش را رد کرد اما چون پیشینه علوی در ارتش است و روحانیونی که به سپاه یا ارتش می‌روند وارد رقابتهای دیرینه این دو نهاد می‌شوند و علیه دیگری عمل می‌کنند. علوی ده سال نماینده خامنه ای در ارتش بوده و خیلی از ارتش جانبداری کرده‌است. انتخاب علوی برای وزارت اطلاعات از آن حادثه‌هایی است که باید دید چه نتیجه‌ای خواهد داشت. آیا وزارت اطلاعات از چنگ حسین طائب و مجتبی خامنه ای بیرون می‌آید یا خیر؟ احمدی نژاد موفق به انجام این کار نشد. وزارت دفاع هم مهم است چون همه پروژه‌های محرمانه خامنه‌ای آنجا است. حسین علایی گزینه اول روحانی بود که با مخالفت خامنه ای حسین دهقان به مجلس معرفی شد. این کابینه یکدست نیست و روحانی در اداره کشور کار سختی خواهد داشت. و این وزیران ناهمگون مثل یک دولت ائتلافی به سختی بایکدیگر همکاری خواهند کرد. عیب می جمله بگفتی هنرش نیز بگو! نقطه خوب کابینه از نظر من وزیر دارایی است. ایشان سابقه اجرایی ندارند و استاد دانشگاه هستند ولی به لحاظ تئوریهای اقتصادی بسیار قوی است و امیدوارم در کار اجرایی هم موفق باشد. نوبخت هم در سازمان برنامه است و باید دید چه کسی ریاست بانک مرکزی را در دست خواهد گرف. بانک مرکزی٬ وزارت دارایی و سازمان برنامه سیاستهای اقتصاد کشور را تعیین می‌کنند و اجری آن هم با وزرای صنعت و کشاورزی است. آقای نعمت زاده و حجتی هر دو سوابق خوبی دارند. اما با این وجود حتی اگر سیاستگذاری خوبی هم در اقتصاد وجود داشته باشد باز به دیوار آهنین باندهای فساد برخورد می‌کنند. اینجا سیاست تعیین کننده می‌شد و باید روحانی مسیر را برای تیم اقتصادی خود هموار کند.
مجری: گفته شده ممکن است آقایان نجفی٬ میلی منفرد٬ زنگنه ٬ ربیعی و آخوندی رای نیاورند من اسامی وزرا را می‌گویم لطفا شما در یک جمله توصیف خودتان از آنها را بگویید و پیش‌بینی کنید که آیا می‌توانند رای اعتماد بیاورند یا خیر؟
زنگنه : وزیر تکنوکرات و مدیر عاقلی است.
رحمانی فضلی : سو سابقه در تلویزیون بویژه در مقابله با جنبش اصلاحات و جنبش سبز
علی طیب نیا : استاد دانشگاه با دیدگاههای اقتصادی خوب و امیدوارم توان مدیریت کافی داشته‌باشد.
علوی: هندوانه دربسته٬ مشخص نیست.
ربیعی : اطلاعاتی روشنفکر مثل حجاریان٬ آدم تحصیلکرده قدیمی وزارت اطلاعات که اصلاح طلب بوده‌است.
چیت چیان : وزیر سپاه در وزارت نیرو
حسین دهقان: شناختی ندارم اما حسین علایی نیست.
- نعمت زاده:* وزیر پر جوش و خروش٬ حرص خور و خیلی عصبانی و بددهن٬ کار بلد و خیلی دلسوز٬ صنعت کشور را خوب می‌شناسد.
*حجتی :*به گواه سابقش وزیر خوب و مدیر موفق
ظریف : آقای سعید امامی به ذهنم می‌آید. برآمدنش در سیستم سیاست ایران وقتی که یه الف بچه بود و از امریکا برگشت فقط به اتکای سعیدامامی بود. ظریف دیپلمات خوبی است آدم ورزیده‌ای در کار دیپلماسی است و کاملا هم مورد وثوق خامنه ای است. اگر گزینه اول روحانی بوده هیچ مشکلی بر سر او با هم نداشته‌اند. چون مستقیم به خامنه ای گزارش می‌داد احمدی نژاد او را برکنار کرد.
*واعظی :*یار غار روحانی است پیشینه اش در وزارت خارجه بوده است اما امیدوارم با وجود سپاه در مخابرات بتواند کاری انجام دهد.
میلی منفرد : شخصا شناختی ندارم ولی سوابقشون رو مطالعه کردم امیدوارم بتواند وزیر علوم شود.
جنتی : اصلا به وزارت ارشاد ایشان خوش بین نیستم
نهاوندیان: فرد عاقل و پخته‌ای است و ذهن خوبی از نظر اقتصادی دارد فرد معتدلی است. امیدوارم موفق باشند
نجفی : بسیار باهوش و تیزهوش نمی‌دانم در دانشگاه صنعتی شریف کسی توانسته رکورد معدل ایشان را بشکند یا خیر. در دانشگاهی که متوسط معدل دوازده و شش یا هشت دهم بود نجفی معدلش بالای نوزده بود تا مدتها شاگرد اول تاریخ دانشگاه صنعتی شریف بود در هر پست و سمتی که بوده‌است به دلیل همین هوش و توان و استعدادش موفق بوده‌است. در سازمان برنامه هم موفق بود بدون تردید اگر رای بیاورد وزیر موفقی خواهد بود.
مجری: در پایان اگر مطلبی دارید بفرمایید
سازگارا: دعای خیر برای مملکت و کابینه روحانی امیدواریم بتواند کشور را از این گردنه عجیب و غریبی که خامنه ای و همراهانش ایجاد کرده‌اند به سلامت عبور دهد.